KIRŞEHİR TARİHİ

KIRŞEHİR İLİ TARİHİ VE TARİHİ ESERLERİ
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KIRŞEHİR
kırşehir tarihi
kırşehir tarihi eserleri
kırşehir tarihi mekanlar
kırşehir

kırşehir resimler

kırşehir fotoğraflar

kırşehir manzaralar

kırşehir görüntüler

kırşehir video

kırşehir spor

kırşehir haber

kırşehir coğrafya

kırşehir cacabey cami

kırşehir iklim

kırşehir tarih

kırşehir turizm

kırşehir konaklama

kırşehir otel

kırşehir pansiyon

kırşehir yurt

kırşehir ekonomi

kırşehir sanayi

kırşehir ticaret

kırşehir tarım

kırşehir hayvancılık

kırşehir ahi evran

kırşehir neşat ertaş

kırşehir konut

kırşehir emlak

kırşehir arsa

kırşehir araç

kırşehir kiralık

kırşehir satılık

kırşehir sağlık

kırşehir hastahanesi

kırşehir haritası

kırşehir ulaşım

kırşehir doğa

kırşehir gezi

kırşehir tatil

kırşehir eğitim

kırşehir okul

kırşehir lisesi

kırşehir kültür

kirşehir sanat

kırşehir dağları

kıtrşehir akarsuları

kırşehir kızılırmak

kırşehir kuşlar

kırşehir

KIRŞEHİR İLİ TARİH

Kırşehir ve çevresinde yapılan araştırmalar ilin tarihinin, Eski Tunç Çağı'na (M.Ö. 3000-2000) kadar uzandığını göstermektedir. Daha sonra Hititler, Frigler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklu ve Osmanlılar yörede hüküm sürmüştür.

Yüzyıllarca Anadolu'nun ticari ve ekonomik hayatında büyük rol oynamış olan Ahilik, 13.yy.'da Kırşehir'de kurulmuştur. Bir esnaf örgütü olan Ahiliğin temeli doğruluk, karşılıklı yardımlaşma ve saygıya dayanmaktadır.

Kırşehir ili medeniyetin beşiği olan Anadolu’nun ortasında yer alır. Çok önemli bir coğrafi konuma sahip olması sebebi ile başlangıçtan günümüze kadar, önemli kültürlerin yaşandığı bir yer olmuştur. Yapılan araştırmalar ve arkeolojik kazılar Kırşehir’de insan yerleşimlerinin M.Ö. 3.binde başladığını göstermektedir. Bu döneme ait çanak çömlek parçaları Kırşehir höyüklerinden elde edilmektedir.

1930’lu yıllarda Türk ve İtalyan arkeologlar tarafından Kırşehir merkez ilçesine bağlı hashöyükte yapılan arkeolojik kazılar M.Ö. 3. bine ait çanak çömlek kalıntılarını ortaya çıkarmıştır.

M.Ö. 2. binde Asur Ticaret Kolonileri Dönemi ve Hitit Döneminin başladığını görürüz. Kızılırmak kıyısında Hirfanlı baraj işletmesine getirilen 2 öküz başı Protomu eski Hitit Dönemine ait Sunak, Sevdiğin köyü ile kaleköy arasında yer alan Hitit yol yazıtı olarak bilinen hiyeroglif yazılı malkayası ve yine Kaman Kalehöyük’te yapılan kazılarda bulunan mühürler seramik mutfak eşyaları, resmi yapılara ait duvar tekniği ile yapılmış binalar vb. Hitit döneminin en önemli izleridir.

Eski Hitit ve geç Hitit dönemlerinden sonra yine eski ve geç frig döneminin yoğun yaşandığını mevcut arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalardan öğreniyoruz. M.Ö. 550’de Anadolu tümüyle Pers hakimiyetine girmiştir. Kırşehir bu dönemle birlikte Kapadokya bölgesi olarak ünlenen orta anadolu tarihi içerisinde değerlendirilir. Pers’lerin Anadolu’yu sadece askeri işgal ile yetinmeleri nedeniyle Kırşehir’de bu döneme ait önemli yerleşim kalıntı ve buluntularına rastlanmamasına rağmen Kaman Kalehöyük kazısından pers dönemi mühürleri bulunmuştur. Pers egemenliği M.Ö. 334 yılında Büyük İskenderin orduları ile Anadolu’ya gelip Pers’leri yenmesi ile bitmektedir. M.Ö. 333 yılında kurulan Kapadokya krallığı döneminde otorite yetersizliği yüzünden Kırşehir ve yöresi yoğun baskı görmüştür. M.S. 18’de Roma İmparatoru Tiberius Kadadokya’yı resmen Roma’ya katmış ve eyalet durumuna getirmiştir.

Roma dönemi hem putperesliğin güçlü olduğu, hemde hıristiyanlığın hızla yayıldığı bir dönemdir. Kırşehir’de bu döneme ait hıristiyanların ibadet ve sığınmaya yönelik inşaa ettiği 15 kadar irili ufaklı yer altı şehri tespit edilmiştir. Yapılan tarih araştırmalarında Kırşehir’in Roma döneminde bir ara önemli bir siyasi merkez olduğu hatta kısa bir süre eyalet başkenti yapıldığı ortaya çıkmıştır.

Kırşehir Roma dönemi sonlarında aldığı Makissos adını M.S. 5. yy. ilk çeyreğine kadar devam ettirdi. İmparator 1. Justinianus döneminde (527-565) yeniden kurularak Justinianapolis adını almıştır. Ancak bu adın ne kadar süre ile kullanıldığı bilinmemektedir. Bizans dönemine ait Kırşehir merkezine bağlı Taburoğlu köyü yakınındaki üç ayak kilisesi, Kaman Temirli’deki kilise, Mucur Aksaklı ve Aflak köyündeki kaya kiliseleri, Derefakılı kilisesi, Mucur manastır ve keşif sarayı bulunmaktadır. Kırşehir civarında bizans dönemine ait kandiller, takılar, sırlı mavi sarı renkli seramik eşyalara rastlanmaktadır.

Selçuklu dönemi Kırşehir tarihi, Kırşehir için olduğu kadar bütün Anadolu Türk tarihi içinde oldukça önemli ve araştırılmaya değerdir. Kırşehir’in kentleşmesi 13. yy. başlarında Selçuklu döneminde başlamıştır. Erzincan’da Selçuklu’larla yaptığı savaşta yenilgiye uğrayan mengücük hanedanının emirlerinden Melik Muzafferüddin Muhammede savaş sırasında gösterdiği sağ duyu nedeniyle 1228 yılında Kırşehir tımar olarak verilmiştir. Melik Muzafferüddin Muhammed Kırşehir’deki ikameti sırasında 1230’lu yıllarda Melik Gazi Medresesini inşaa etmiştir.

1240 yılında Kösedağı yenilgisi ile bütün anadoluyu işgal eden moğollar Kırşehir’i yaylak ve kışlak haline getirmişlerdir. Kırşehir’de Moğolların uzun süren askeri vardığı bu kenti önemli bir siyasi ve askeri merkez haline getirmiştir.

1260’lı yıllarda Kırşehir emiri olan Nureddin Cibril Bin Cacabey Moğollarla kurduğu iyi ilişkiler sonucu Kırşehir’de Türk döneminde iki esaslı imar faaliyetini gerçekleştirmiştir. İlk astronomi medreselerinden biri olan Cacabey medresesine Kızılırmak yanındaki Cacabey hanına ve bunun yanında pek çok irili ufaklı yapıyı inşaa ettirmiştir.

13.yy.’da Anadolu Türk birliğini ve özellikle esnaf ve sanatkarlarını teşkilatlandıran Ahi Evran, Denizli,Konya ve Kayseri’den sonra Kırşehir’e gelerek çalışmalarını burada sürdürmüş ve Kırşehir’i Ahiliğin merkezi durumuna getirmiştir. Ahi Evran’dan sonra Kırşehir Ahiliğin merkezi olmaya devam etmiştir. Kırşehir’deki zafiyede alınan kararlar Azerbeycan’dan Bosna Hersek’e kadar geniş bir bölge üzerinde etkili olmuştur.

1293 yılında Meyvana’nın oğlu Sultan Velet tarafından Anadolu’da belli merkezlere Mevleviliği yaymak amacı ile elçiler gönderilmiştir. Kırşehir’e gönderilen elçi Şeyh Süleyman Türkmani’dir. Kırşehir’de bir tekke kuran Süleyman Türkmani Mevleviliği burada yaymıştır. Cacabey’in Mevlana ile yakınlığı, Mevlana’nın Cacabeye olan teveccühü mektuplarından anlaşılmaktadır.

 Ayrıca Mevlana’nın oğlu Alaaddin’in Konya’da Şemsi Tebrizi’nin öldürülmesi olayına adının karışması sonucu Kırşehir’e ricat ettiği bilinmektedir. Bütün bunlardan Kırşehir’in Anadolu’nun önemli mevlevilik merkezlerinden biri olduğu anlaşılmaktadır.

Kırşehir 13.yy.’dan 15.yy ortalarına kadar Anadolu’nun en önemli siyasi sosyal ve kültür merkezlerinden biri olma özelliğini devam ettirmiştir.

14.yy başlarında Anadolu’yu aydınlatanların başında gelen ünlü tasavvufçu Aşık Paşa 12 bin beyitlik Türkçe “ Garibname” sini yazmıştır. Türkçe’yi 1299 yılında resmi dil haline getirmek isteyen Karamanoğlu Mehmet beyden sonra Aşıkpaşa Türk kültürüne sahip çıkmış, Türkçe’yi yazı diline en iyi ve geniş biçimde sokmuştur.

Kırşehir’de yaşamış olan Ferideddin Attar’ın “ Mantık-Ut Tayr” adlı eserini Türkçe’ye çevirmiş olan büyük mutasavvuf Ahmet GÜLŞEHRİ’nin Yunus EMRE’den sonra gelen en büyük şair olduğu belirtilmektedir. Bütün bunların yanında Yunus EMRE’nin Kırşehir’de yaşadığı, öldüğü, mezarının da Kırşehir’e bağlı Ulupınar Kasabasında ziyaret tepede bulunduğu bilinmektedir.

KIRŞEHİR İLİ TARİHİ ESERLERİ

KIRŞEHİR İLİ TARİHİ MEKANLARI

KIRŞEHİR İLİ MÜZE VE ÖREN YERLERİ

Müze ve Örenyerleri

Müzeler

Kırşehir Müzesi - Detaylı Bilgi

Adres: Kültür Merkezi İçi - Kırşehir

Tel: (386) 213 33 91

Ören yerleri

Mucur Yeraltı Şehri - Mucur İlçe Merkezi

D. İnlimurat Yeraltı Şehri - Merkez / D. İnlimurat Köyü

Çağırkan Kale Höyük: Kırşehir-Kaman karayolu üzerinde, Kaman ilçesine 9km.uzaklıktaki Çağırkan kasabasındadır.M.Ö.3000'den İslami Döneme kadar iskan görmüştür.

Merkez Kalehöyük: Şehir merkezinde bulunan Kalehöyük, milattan önceki dönemlerden itibaren günümüze kadar iskan görmüştür.

Hashöyük: İl merkezine 35 km uzaklıktaki Hashöyük'te yapılan kazılarda, Hitit Dönemine ait kalıntılar bulunmuştur.

Kalehöyük: Kırşehir kent merkezinde bulunan kalehöyük üzerinde yapılan yüzey araştırmalarında höyüğün M.Ö. 3000’den zamanımıza kadar kesintisiz iskan edildiği anlaşılmaktadır. Höyük üzerinde bir camii, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında inşaa edilen bir okul binası bulunmaktadır.

Mucur Yeraltı Şehri: Mucur ilçe merkezinde bulunan yeraltı şehri, M.S. 3. ve 4.yy.larda kurulmuştur. Yerden 7-8 m. derinlikte olan bu şehirde 42 oda, dehlizler, ahırlar, ibadet yerleri, gizli yollar ve geçitler ve havalandırma bacaları bulunmaktadır.

Dulkadirli İnli Murat Yeraltı Şehri: İl merkezine 58 km. uzaklıktaki Dulkadirli İnli Murat köyündedir. M.S.4-5.yy.'larda yapıldığı sanılmaktadır. Üç ana mekan ve bu mekanlara açılan 10 odadan oluşmaktadır.

KIRŞEHİR İLİ CAMİ VE TÜRBELER

Cami veTürbeler

Cacabey (Medresesi) Cami: Kırşehir kent merkezinde bulunan medrese Selçuklu döneminde Kılıçaslanoğlu Keyhüsrev zamanında Kırşehir beyi Cacaoğlu Emir Nurettin tarafından 1272 yılında bir gözlem evi medrese olarak yaptırılmıştır.

kırşehir cacabey cami

Eser sonradan camiye çevrilmiştir. Birkaç kez onarılmış olup minaresindeki mavi çiniler nedeniyle halk arasında “Cıncıklı” camii adı ile tanınmaktadır. Medrese kesme taştan yapılmış olup kare planlıdır. Kuzeyindeki giriş kapısı işlemelidir, yapıdan ayrı olan tuğladan yapılmış çinili ve tek şerefeli minaresi ilk önce gözlem yeri olarak kullanıldığını göstermektedir. Cacabey camiinin sol bitişiğinde Cacabey’e ait bir türbe bulunmaktadır, 1272 yılında kesme taştan yaptırılmıştır, kapısı lacivert üzerine beyaz çiniler ve yazılarla bezenmiştir. Pencere kenarları ise taş süslemelidir. Türbeye camii içerisinde bulunan bir salondan merdivenden geçilerek girilmektedir. Türbeyi içi çinilerle süslü olan ve içten kubbeli çokgen piramit biçiminde bir külah örtmektedir.

Ahi Evran Camii ve Türbesi: 1482 yılında, Ahilik Teşkilatının kurucusu Ahi Evran adına yaptırılan Cami ve Türbe, il merkezinde bulunmaktadır.Türbeye, cami içinden bir merdivenle çıkılmaktadır.Kırşehir il merkezinde yer almaktadır. Zaviye planlı mescit Ahiliğin kurucusu Ahi Evran’ın türbesi ve zaviye- tekke olarak kullanılan mekanlardan oluşmaktadır.

Lala (Lale) Camii: İl merkezinde, Melik Gazi Kümbetinin hemen yanındadır. Caminin mimari tarzı, 13. yüzyılda kervansaray veya darphane olarak yaptırıldığı kanısını uyandırmaktadır.

Alaaddin Camii: Alaaddin Keykubat tarafından 1230 yılında yaptırılmıştır. Camii şehrin ortasında bulunan kale üzerindedir, Selçuklu mimari tarzında yapılmıştır, 1893 yılında tümden yıkılarak Mutasarrıf Arif bey tarafından yeniden yaptırılmıştır. Kapısındaki işlemeleri taşların Melik Muzafferüddin Behram Şaha ait medresenin taşları olduğu sanılmaktadır. Camii kesme taştan yapılmıştır, tek şerefeli minaresi vardır.

Kapucu Camii : Osmanlılar döneminde Kapucu Mehmet Paşa tarafından yaptırıldığı söylenmektedir. Şehir merkezinde bulunmaktadır.

Çarşı Camii : 1864 yılında Hüseyin bey adında bir kişi tarafından mescit şeklinde minaresiz olarak yaptırılmıştır. Kare planlı ibadet alanı ağaç bindirme tekniği ile yapılmış “ kırlangıç tavan” denilen çatı örtmektedir. İlgi çekici bu örtü sistemine sadece Erzurum ve Manisa’daki tarihi camii’lerde rastlanılmaktadır.

Türbeler: Aşıkpaşa Türbesi, Cacabey Türbesi, Süleyman Türkmani Türbesi, Muhterem Hatun Türbesi, Yunus Emre Türbesi yörede görülmeye değer eserlerdir.

Aşıkpaşa Türbesi: Kırşehir merkez Aşıkpaşa mahallesinde yer almaktadır. 13. yy.’da eserlerini Öztürkçe yazan ve Türkçe’nin zenginliğini savunan mutasavvuf halk şairi Aşıkpaşa bu türbede yatmaktadır. Türbe 1333 yılında Aşıkpaşa’nın yeğeni ve Eratna veziri Köse Peygamber Alaaddin Ali Şah Ruhi tarafından yaptırılmıştır. Türbe planı bir koridor ve mezarın bulunduğu kare bölümden ibarettir. Taç kapısına bu günkü Tıp rozetini andıran bordür çevrelemekte olup yana alınmış taç kapısının kavsarası istiridye nişi şeklindedir, tamamen mermerden inşaa edilen türbe Selçuklu mimarı sanatından sonra yeni bir mimari üslubun tek örneği olarak kalmıştır.

Melih Gazi Türbesi: 1240-1250 yılları arasında Mengücük oğullarından Melik Muzafferüddin Behram Şah adına eşi tarafından yaptırılmıştır. Türbe, köşeleri pahlı kare kaide üzerine sekizgen gövdelidir. Türk türbe mimarisinin orta asya çadır sanatından etkilendiği, hatta türbelerin kaynağının orta asya sanatı olduğu görüşünü kuvvetlendiren örneklerden birisidir. Şehir merkezinde yer almaktadır.

Kalender Baba Türbesi: Kırşehir merkeze bağlı Karakurt köyünde bulunmaktadır. Karakurt kaplıcasının yanındadır. Selçuklu hükümdarlarından Kılıçaslan tarafından 1135 yılında yaptırılmıştır. Türbenin bitişiğinde sonradan onarılan mescidi bulunmaktadır.

Fatma Hatun Türbesi: Kent merkezinde Yenice mahallede bulunmaktadır. 1266 yılında dönemin İlhanlı ileri gelenlerinden Hoca Aka Maatır tarafından Fatma hatun adına yaptırılmıştır. Türbe köşeleri üçgen pahlı, kare kaide üzerine sekizgen gövdelidir. Yapı düzgün kesme taşlarla inşaa edilmiştir.

KIRŞEHİR İLİ KALELER

Kaleler

Kuş Kalesi: Kaman yakınındaki Kuş Kalesi'nin Hititler Döneminde yaptırıldığı ve Bizans Dönemi'nin sonuna kadar kullanıldığı tahmin edilmektedir.

Keçi Kalesi: Kırşehir merkezine bağlı Kızılca köyünün kuzeydoğusundadır. Bizanslılar tarafından yapılan kalenin duvar kalıntılarının bugünkü yüksekliği 2-3 m.dir. Kırşehir kalelerinin en büyüklerindendir.

KIRŞEHİR İLİ KERVANSARAYLAR

Kervansaraylar

Kesikköprü Kervansarayı: (Cacabey Hanı) Kırşehir'in 23 km. güneyindeki Kesikköprü köyünde bulunan kervansaray ile yanındaki köprü, 1248 yılında Anadolu Selçuklu Devleti'nin Kırşehir Emiri Nurettin Caca tarafından yaptırılmıştır. İki ayrı renkli taştan yapılmış olan taç kapısı, taş işçiliği ile dikkati çekmektedir.

KIRŞEHİR İLİ KİLİSELER

Kiliseler

Üçayak Kilisesi: Kırşehir’in 37 km. kuzeyindedir. Yörköy-Yozgat karayoluna 6 km uzaklıkta bulunan Taburoğlu köyü yakınlarındadır. Bizans döneminden kalma kilisede üç mezhebin bir kubbe altında ibadet ettiği bilinmektedir. Kilise tuğladan yapılmıştır, sağlam bir yapıya sahip olmasına karşılık doğal etkenler sonucu bir çok yeri yıkılmış durumdadır.

Derefakılı Kilisesi: Çiçekdağı ilçesi, Kösefakılı bucağının 5 km. uzağında bulunan Derefakılı köyündedir. Hıristiyanlığın ilk kiliselerinden olması nedeniyle ilgi çekmektedir.

Aflak ve Aksaklı Kiliseleri: Mucur ilçesinin 10 km güneyindeki Aflak ve Aksaklı köylerinde kayalara oyulmuş kiliselerdir.